Zatkany nos i częste kichanie mogą zwiastować przeziębienie. Jednak wiele osób bagatelizuje katar, przez co cierpliwie czeka, aż problem samoistnie zniknie. Do jakich powikłań może dojść wskutek nieleczonego kataru? W jaki sposób należy przeciwdziałać temu powszechnemu problemowi?
Różne rodzaje kataru
Katar katarowi nierówny. Choć każda postać wiąże się z nadmierną produkcją wydzieliny, to w zależności od przyczyny, obraz kliniczny chorego jest nieco inny. Specjaliści wyróżniają trzy główne rodzaje katary:
- alergiczny – zwany także siennym, jest wyjątkowo wodnisty i całkowicie bezbarwny, pojawia się wskutek działania konkretnego bodźca (alergenu), przeważnie występuje od początku wiosny do połowy jesieni (sezon pylenia roślin) choć może mieć charakter całoroczny (np. uczulenie na roztocze kurzu domowego, zwierzęcą sierść)
- wirusowy – swoją barwą i konsystencją przypomina katar alergiczny, ale jego przyczyną jest infekcja chorobotwórczymi wirusami
- bakteryjny – przeważnie stanowi następstwo infekcji wirusowej; w przeciwieństwie do poprzednich form katar bakteryjny ma gęstą i ropną konsystencję powodującą problemy z drożnością zatok, a jego barwa jest często zielono-żółta
Nieleczony katar – najczęstsze powikłania
Katar to w większości przypadków problem o podłożu wirusowym, który z czasem przeradza się w infekcję bakteryjną. W innych sytuacjach katar jest wynikiem alergii, zmian hormonalnych, niewłaściwej budowy górnych dróg oddechowych, stosowania niektórych leków czy palenia papierosów. Bez względu na przyczynę, nie powinien być bagatelizowany. Wszystkie przewlekłe schorzenia, które nie zostają poddane leczeniu, z czasem prowadzą do rozwoju mniej lub bardziej niebezpiecznych powikłań. W przypadku nieleczonego kataru najczęstszymi następstwami są takie problemy jak:
- obrzęk nosa
- stan zapalny spojówek
- zapalenie ucha środkowego
- podrażnienie i zapalenie gardła
- zapalenie oskrzeli i oskrzelików
- zmiany zapalne tchawicy i krtani
- stan zapalny płuc i pęcherzyków płucnych
- wtórne infekcje dolnych dróg oddechowych
- zmiany zapalne zatok np. przynosowych, czołowych, sitowych
- zmiany zapalne w okolicy powiek i narządu wzroku np. oczodołu
- polipy w górnych drogach oddechowych, co powoduje upośledzenie ich drożności, trudności z oddychaniem i ryzyko napadów duszności
Jak widać, większość powikłań ma charakter zmian zapalnych. Długotrwałe utrzymywanie się procesu zapalnego może z kolei spowodować powstawanie torbieli, które są jedną z przyczyn schorzeń mózgu np. ropnia nadtwardówkowego. Powikłania nieleczonego kataru są szczególnie niebezpieczne dla dzieci i kobiet w ciąży. W pierwszym przypadku mogą doprowadzić np. do zapalenia błędnika czy trwałego uszkodzenia słuchu. U ciężarnych zwiększają zagrożenie uszkodzenia płodu.
Co na katar – jakie leki, aby uniknąć powikłań?
Przeważnie poleca się wykonywać regularne inhalacje przy użyciu roztworu soli fizjologicznej z dodatkiem olejków eterycznych (np. eukaliptus, mięta, sosna, lawenda). Inhalacja jest bezpiecznym sposobem na udrożnienie zatkanych dróg oddechowych, pozwala nawilżyć przewody nosowe i ograniczyć ryzyko podrażnień, a także umożliwia oczyszczanie zatok. Co więcej, inhalacje pomagają w rozrzedzeniu gęstego kataru bakteryjnego i przeciwdziałają nagromadzonym patogenom.
Gdy naturalne sposoby zawodzą, to wówczas poleca się sięgnąć po leki. W tym przypadku najlepszym rozwiązaniem będą preparaty z ksylometazoliną i oksymetazoliną, które są stosowane miejscowo i powodują obkurczenie błony śluzowej nosa. Tego typu leki stosuje się maksymalnie 5 dni. W trakcie ich użycia warto zadbać o regularne nawilżenie śluzówki nosa. Inną grupą środków farmakologicznych są sekretolityki, które pomagają w rozrzedzeniu i odpływie nagromadzonej w zatokach wydzieliny.
Bibliografia:
- Fornal R., et al. "Nieżyt nosa – najważniejsze fenotypy i endotypy oraz zasady leczenia." Alergia Astma Immunologia 2015, 20(4): 242-252.
- Twarduś K., Lis G. "Alergiczny i niealergiczny nieżyt nosa u dzieci: porównanie objawów klinicznych i składu cytogramu nosa." Alergia Astma Immunologia 2010, 15(1): 42-50.
