Pseudoefedryna jest często stosowana w objawowym leczeniu kataru. Mimo że można ją zakupić bez recepty, to powinna być stosowana z rozwagą. W poniższym artykule przedstawiamy jej charakterystykę, a także odpowiadamy na pytanie, czy lek ten może uzależniać.
Słów kilka o pseudoefedrynie
Pseudoefedryna jest alkaloidem obecnym w roślinach z gatunku przęśli (Ephedra sp.). Ma budowę chemiczną zbliżoną do katecholamin, dlatego wykazuje podobne działanie. Mechanizm działania pseudoefedryny polega na pobudzaniu receptorów α- i β-adrenergicznych, a także na nasilaniu uwalniania dopaminy i noradrenaliny oraz hamowaniu jej wychwytu zwrotnego. Prowadzi to do pobudzenia układu współczulnego i OUN [1].
Wskazania do stosowania
Lek ten stosuje się w objawowym leczeniu niedrożności jamy nosowej, zatok przynosowych i trąbki słuchowej. Pseudoefedrynę wykorzystuje się też w leczeniu naczynioruchowego nieżytu nosa, a także wspomagająco w alergicznym nieżycie nosa i zapaleniu ucha środkowego [2].
Jak działa pseudoefedryna?
Pseudoefedryna powoduje zmniejszenie przekrwienia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Dzięki temu obrzęk i ilość wydzieliny zmniejszają się, a nos ulega udrożnieniu [2].
Standardowa dawka wynosi 60 mg, którą podaje się co 4-6 godzin. Efekty działania obserwuje się w ciągu 30 minut od podania leku i trwają one przez co najmniej 4 godziny [2].
Jakie leki zawierają pseudoefedrynę?
W polskich aptekach dostępne są leki zawierające jedynie pseudoefedrynę (np. Apselan, Sudafed), a także preparaty złożone w połączeniu z substancjami przeciwbólowymi (np. Ibuprom Zatoki, Infex Zatoki, Metafen Zatoki, Nurofen Zatoki, Aspirin Complex Hot, Gripex, Tabcin Trend) lub przeciwhistaminowymi (np. Claritine Active, Cirrus Duo) oraz stosowanymi na kaszel (np. Actifed) [1, 3].
Jakie działania niepożądane może powodować?
Do najczęstszych działań niepożądanych wywoływanych przez pseudoefedrynę należą zawroty głowy, pobudzenie, niepokój i bezsenność. Może też wystąpić nadciśnienie tętnicze, tachykardia oraz zaburzenia rytmu serca [2].
Kiedy nie powinno stosować się leków z pseudoefedryną?
Przeciwwskazaniami do stosowania tego leku są ciężkie nadciśnienie, ciężka choroba niedokrwienna serca oraz jednoczesne stosowanie furazolidonu i inhibitorów MAO. Należy zachować ostrożność podczas stosowania pseudoefedryny u osób z nadczynnością tarczycy, cukrzycą, zaburzeniami czynności wątroby lub nerek oraz podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym [4].
Czy pseudoefedryna może uzależniać?
Pseudoefedryna należy do grupy prekursorów narkotykowych kategorii 1. Lek ten przekracza barierę krew-mózg. Stosowana według zaleceń w terapeutycznych dawkach nie wykazuje działania narkotycznego. Zażywanie pseudoefedryny w ilościach znacznie przekraczających dawkę terapeutyczną powoduje wystąpienie działania odurzającego [1]. Ze względu na działanie euforyzujące, pseudoefedryna jest niekiedy nadużywana, co prowadzi do rozwoju uzależnienia [2].
Sprzedaż leków zawierających pseudoefedrynę może odbywać się tylko w aptekach lub punktach aptecznych. Jednorazowo może zostać sprzedane do 720 mg tej substancji [1].
Bibliografia:
- Bąk, J., Małyszek, M., Zawisza, N., Gibuła, E., Orzelska-Górka, J., & Kędzierska, E. Efedryna i pseudoefedryna-użycie medyczne i pozamedyczne. Badania i Rozwój Młodych Naukowców w Polsce, 27.
- Pawlaczyk, M., Korzeniowska, K., & Jabłecka, A. Bezpieczeństwo i skuteczność pseudoefedryny. Farmacja Współczesna 2017; 10: 67-71.
- Urzędowy Wykaz Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, według stanu na dzień 1 stycznia 2021 r.
- https://indeks.mp.pl/desc.php?id=687
